مدرسه یا قفس؟

مدرسه یا قفس؟

محمد رضا نیک نژاد

روزنامه قانون، ۲۴ دی ۹۶

موضوع تنبیه های بدنی دانش آموزان در کلاس های درس که گاهی شدت زیادی نیز می گیرد، موضوعی است که از دیرباز در فضای آموزشی کشور وجود داشته و همچنان نیز ادامه دارد. وقوع این تنبیهات نیز ریشه های مختلفی دارد که عمدتا مورد توجه مسئولان قرار نگرفته و زمینه را برای تکرار تنبیه های خشن علیه دانش آموزان فراهم می کند. در نظام آموزشی ایران قریب به ۹۰۰ هزار معلم مشغول فعالیت هستند و این در شرایطی است که تعداد دانش آموزان کشور به ۱۳ و نیم میلیون نفر می رسد. با توجه به سیاست های آموزش و پرورش که از ۱۸ میلیون دانش آموز به ۱۳ میلیون دانش آموز رسیده ایم اما هنوز تراکم دانش آموزان در کلاس‌های درس به روال گذشته است. آموزش و پرورش به دلیل مسائل مالی سعی بر این دارد که برخی مدارس را تعطیل کند اما همچنان کلاس های درس پر از دانش آموز باشد. یکی از عواملی که در کلاس ها تنش ایجاد می کندو آستانه تحمل را پایین می آورد همین تعداد زیاد دانش آموزان در کلاس است. سرانه بالای دانش آموز در مدارس و کلاس های درس، عاملی است که همزمان با پایین آمدن آستانه تحمل معلمان و فرهنگیان، بروز تنبیه‌های دانش‌آموزی را بیشتر می کند. از سویی سیستم آموزشی در کشور ما به طور کلی سیستم شادی نیست و شاهد این هستیم که وقتی مراسمی در مدارس اجرا می شود که می تواند انرژی آن‌ها را تخلیه کند و فضای شادی ایجاد کند به شدت مسئولان مدرسه با آن مخالفت می کنند، چون نمی خواهند فضای مدرسه از دست‌شان خارج شودچرا که باید به دستگاه های دیگر پاسخگو باشند. همین موضوع عامل دیگری  برای افزایش فضای تنش آمیز در کلاس های درس می شود و تنبیه های بدنی را به همراه دارد. آنقدر مسائل و مشکلات کنار همدیگر قرار می‌گیرند و آنقدر به خواسته های ریشه ای معلمان بی توجهی شده است که نمی توان گفت معلمی که الان در کلاس درس تدریس می‌کند آیا گزینش سلامت روان شده اند یا نه. من از هیچ خشونتی دفاع نمی کنم اما اینکه فقط مدیر ، معلم و معاون را مقصر بدانیم قضاوت یکجانبه است. البته خوشبختانه پیشرفت رسانه ها باعث شده اخبار مربوط به تنبیه‌های بدنی در مدارس بیشتر رسانه ای شود و مدیران و معلمان بازخورد آن را در جامعه ببینند و درمورد خودشان با احتیاط بیشتری در کلاس با دانش آموزان رفتار کنند. کتابی می خواندم به نام "مدرسه یا قفس" که در آن سیر تنبیه و آزار  آموزشی در ایران به تفصیل آمده است و درباره چالش ها و ریشه های فرهنگی هزاران ساله ی تنبیه در آموزش و پرورش ایران صحبت می کند.  متاسفانه این سیستم تنبیهی از خانواده به مدارس، پلیس و قاضی و ....  نیز منتقل شده است.  آن هم در شرایطی که تنبیه در کوتاه مدت موثر است اما در بلند مدت تاثیری ندارد. تلاش برای کاهش تنبیه های بدنی در مدارس باید همزمان در فضای آموزشی و نیز محیط های خانواده دنبال شود تا هم دانش آموزان شیوه های رفتار صحیح در مدارس را فراگیرند و هم معلمان و فرهنگیان، نوع تعامل با دانش آموزان را فراگرفته و از رفتارهای پرخاشگرانه پرهیز کنند.

اخبار_فرهنگیان