روز شمار دیماه خونین مشهد

روز شمار دیماه خونین مشهد

غلامرضا جلالی- استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

نهم دی مردم مبارز مشهد متشکل از روحانیون،دانشگاهیان،اصناف،کارگرانفاعم از زن و مرد به منظور اظهار شادمانی از پیوستن کارمندان استانداری به صفوف انقلابیون،وارد استانداری شدند و حاجی عبدالرضا غنیان به درخواست دوستانش به پشت بام استانداری رفت و از مردم خواست تا شیشه ها را نشکنند و سبزه ،گاها و باغچه ها را تخریب نکنند.

در این هنگام یک ماشین ارتش وارد استانداری شد و یک نفر از افسران از ماشین پیاده شده و با آیت الله سید علی خامنه ای دست داد. میان مردم شایع شد که ارتش اعلان همبستگی کرده است،ولی لحظه ای بعد صدای تیربارها از همه جا شنیده شد و گشوده شدن آتش به روی مردم موجب شد ده ها نفر شهید و صدها نفر مجروح شوند.

از شهدای نهم دیماه می توان به نام مهندس محمد سالیانی اشاره کرد.وی در تصرف اداره آگاهی مورد اصابت گلوله قرار گرفت.شهید غلامرضا شفایی در منزل آیت الله سید عبدالله شیرازی و شهید قربان علی صوفی حسن آبادی در چهارراه لشگر به شهادت رسیدند.شهید قربان علی وقتی که صبح شنبه نهم دیماه خواست لباس خود را بپوشد از مادر لباس خود را خواست و پس از پوشیدن ان گفت:«امروز هرچی می خواهید مرا نگاه کنید،دیگر معلوم نیست مرا ببینید». شهید ماشاءالله نیکفرد در چهارراه استانداری به شهادت رسید.وی مدام در تظاهرات شرکت می کرد و اعلامیه پخش می نمود و روز نهم دیماه سال57 در حالی مأمورین شاه به روی مردم آتش گشوده بودند،گس از نجات چند نفر،در حالی که از مردم می خواست صحنه را ترک نکنند،به شهادت رسید.

شهید غلامرضا بیک زاده،نیز از شهدای این روز است. او گچ کار بود و پیش از خارج شدن از خانه غسل کرد و به یکی از خویشاوندان نزدیک خود گفت«امروز  روز شهادت است»وی در مقابل استانداری با شهامتی چشمگیر برای خلع سلاح راننده تانک به آن یورش برد،و مورد اصابت گلوله سرنشینان تانک قرار گرفت،تانک پا به گریز نهاد،دست شهید به آن گیر کرده بود و بدنش دنبال تانک به زمین کشیده می شد.

محمد تدین چرمه،که راننده تاکسی بود و مجروحین را با ماشین خود به بیمارستان حمل می کرد در این روز در جلو منزل آیت الله سید عبدالله شیرازی به شهادت رسید.

از دیگر شهدای9 دی می توان به نام حسین دلشاد ژاکت باف و شهید اسماعیل توکلی اشاره کرد.شهید توکلی تریکو فروش بود و 22سال داشت.او روز نهم دیماه در حالی که موی سرش  با توجه به دستور امام که موی سر خود را کوتاه کنید تا سربازان فراری شناخته نشوند،از منزل خارج شد و به دست مأمورین  رژیم پهلوی به شهادت رسید.در این روز همانند روزهای دیگر،زنان مؤمن و اندیشمند ومبارز مشهدی گام به گام مردان در مبارزه رویارویی با نیروهای نظامی و انتظامی شرکت داشتند.شهید فاطمه امیری بیرجندی از شهدای روز نهم دیماه است  او در حالی که دختر خود را در آغوش داشت در چهارراه لشگر به شهادت رسید.شهید مبینه سالارپور نیز از شهدای روز نهم دیماه است.او بر اثر هجوم تانک های ارتش به صف زنان تظاهر کننده زیر چرخ های تانک رفت و بدنش در هم شکسته شد.

در این روز فروشگاه لشگر،سینما شهر فرنگ،کارخانه پپسی،انجمن ایران و آمریکا،انجمن ایران و انگلیس و اداره آگاهی و زندان زنان به آتش کشیده شد و خانه مستشاران آمریکایی به محاصره درآمدو کلانتری ها سقوط کرد.دو گروه سرباز پیاده دستگیر و خلع سلاح شدند و خودروی آنها به آتش کشیده شد.

سرهنگ کلالی رئیس توپخانه ،سرگرد افشین معاون ساواک و سه نفر از پرسنل آگاهی شهربانی به نام های ستوان سلطانی،سر پاسبان خسروی و سر پاسبان مقدم کشته شدند و جنازه سه نفر از آنها به عقب وانت بسته شده و تا میدان مجسمه(شهدا) به زمین کشیده شده و از تنه مجسمه به دار آویخته شدند.معاون کلانتری چهار،دو پاسبان،سه مأمور آگاهی و دو سرباز دستگیر و 44 قبضه تفنگ ژ3و 7قبضه تیربار و یک دستگاه بیسیم جی آر سی و 53 عدد ماسک ضد گاز،14 تیر فشنگ کلت،10930 فشنگ 62/7 و ده عدد نارنجک اشک آور توسط انقلابیون به غنیمت گرفته شد. و خودرو زیل و 3 دستگاه تانک،آتش زده شد. افراد دستگیر شده شب هنگام همه آزاد شدند. ولی دو دژبان پس از خروج از منزل آیت الله العظمی سید عبدالله شیرازی ، به وسیله افراد ناشناسی از پای درآمدند آن دو متهم بودند که به روی مردم آتش گشودند.