امام
صادق (ع)و دولت بنی عباس
چرا امام صادق(ع) دعوت بنى العباس را براى قبول خلافت نپذیرفت؟
امتناع امام صادق تنها به این علت نبود که مى دانست بنى العباس مانع خواهند شد و
آن حضرت را شهید خواهند کرد. اگر مى دانست که شهادت آن حضرت براى اسلام و مسلمین
اثر بهترى دارد شهادت راانتخاب مىکرد همان طورى که امام حسین (ع)به همین دلیل
شهادت را انتخاب کرد. در آن عصر، آن چیزى که بهتر و مفیدتر بود رهبرى یک نهضت علمى
و فکرى و تربیتى بود که اثر آن تا امروز هست همان طور که در عصر امام حسین آن نهضت
ضرورت داشت و آن نیز آنطور بجا و مناسب بود که اثرش هنوز باقى است.
در همه این کارها، از قیام و جهاد و امر به معروف و نهى از منکرها و از سکوت و
تقیه ها، باید به اثر و نتیجه آنها در آن موقع توجه کرد. اینها امورى نیست که به
شکل یک امر تعبدى از قبیل وضو و غسل و نماز و روزه صورت بگیرد. اثر این کارها در
مواقع مختلف و زمانهاى مختلف و اوضاع و شرایط مختلف فرق مى کند. گاهى اثر قیام و
جهاد براى اسلام نافعتر است و گاهى اثر سکوت و تقیه. هر زمانى شکل و صورت قیام فرق
مى کند. همه اینها بستگى دارد به خصوصیت عصر و زمان و اوضاع و احوال روز و یک
تشخیص عمیق در این مورد ضرورت دارد اشتباه تشخیص دادن زیانها به اسلام مى رساند.
(1)
(1) مجموعه آثار شهید مطهرى ج 18 سیرى در سیره ائمه اطهار(ع).