اولین سجل در ایران بنام یک زن صادر شد
تا سال ۱۲۹۷ هیچ ایرانی شناسنامه نداشت، فقط خانواده هایی که سواد قرآنی داشتند در پشت جلد قرآن اسم کوچک نوزاد را همراه با تاریخ تولد می نوشتند و فوت را روی تیکه سنگی که روی قبر می گذاشتند، در دوره احمد شاه قاجار مقرر شد، هر ایرانی سجل یا همان شناسنامه داشته باشد و افراد را وقتی صدا می زدند، مثل اعراب که امروز هم رسم است با پسوند پدر صدا می کردند، مثلا تقی فرزند سهراب یا زینب فرزند علی و...اما در سال ۱۲۹۷ اولین سجل بنام فاطمه ایرانی صادر گردید و اداره ثبت احوال تاسیس شد و در سال ۱۲۹۸ هیئت وزرای احمد شاه قاجار مصوب کردند، برای گذرنامه یا مراجعه به عدلیه یا تحصیل در مدارس و... نیاز است هر ایرانی سجل داشته باشد، اما این امر به صورت اجباری در نیامد، چون برخی از روحانیون مخالف بودند و مدعی بودند که رژیم می خواهد آمار اناس ما را داشته باشد، ولی در زمان رضاخان پهلوی در سال ۱۳٠۴ اجباری شد.
چگونه نام خانوادگی را مشخص می کردند.
پدر و مادرم که در سال ۱۳٠۵ نوجوان و کودک بودند، شناسنامه گرفتند و بنده از هر دو سوال کرده بودم، که چگونه برای شما نام خانوادگی را مشخص کردند.
گفتند: مامور صدور سجل به روستا آمد و توسط کدخدا فراخوان عمومی دادند، که همگی بیایند مسجد محل و سجل دریافت کنند، که معمولا اسم یا شغل یا حرفه پدر و مادر به عنوان نام خانوادگی توسط مامور انتخاب می شد.
اما گفتگوی والدینم با مامور در سال ۱۳٠۵
مامور: پسر جان اسمت چیه؟
پدرم: هادی آقا
مامور: نام پدرت چیه؟
پدرم: محمد حسین ملقب به مقدس.
مامور: از این به بعد اسمت هادی مقدسی است.
مامور: دختر کوچولو تو اسمت چیه؟
مادرم: قزل آقا.
مامور: اسم پدرت چیه؟
مادرم: پدرم فوت کرده آقا، ولی اسم مادرم شمس جهان است.
مامور: از این به بعد اسمت قزل شمسی است.
نکته: کاربران گرامی شما هم می توانید تحقیق کنید، که نام خانوادگی شما چگونه انتخاب شده است...» م مقدسی»