[به مناسبت سالروز کودتای انگلیسی سوم اسفند ۱۲۹۹ و آغاز عصر پهلوی در ایران]

[به مناسبت سالروز کودتای انگلیسی سوم اسفند ۱۲۹۹ و آغاز عصر پهلوی در ایران]

گزارش سفیر وقت آمریکا به وزارت امور خارجه کشورش از عملیات کودتا

سفیر آمریکا در گزارشی به وزیر امور خارجه کشور متبوعش درباره کودتا نوشت: «در عصر یکشنبه بیستم فوریه، مردم از حرکت حدود ۱۵۰۰ نفر از نیروهای قزاق از قزوین که در چند مایلی بیرون تهران هستند، تعجب‌زده شدند. گفته می‌شد که آنها می‌خواهند پایتخت را به تصرف در آورند.

در عصر همان روز وزیرمختار بریتانیا برای هواخوری به بیرون شهر رفته تا حدود ساعت پنج بازنگشته. ساعاتی قبل از این ساعت، کنسول هیئت بریتانیا، سرهنگ دوم هیگ و سیدضیاءالدین برای ملاقات با قزاقان به بیرون شهر رفته بودند. هدف این دو نفر تحقیق درباره نیات قزاقان مهاجم بوده است و قزاقان آشکار ساختند که به هریک از آنها بریتانیا قبل از ورود به شهر پنج تومان، حدود پنج دلار، داده است.

این طور گفته می شود که پیش از خروج قزاق‌ها از قزوین، کلنل اسمیت (رئیس قزاق‌ها در قزوین) پول لازم را برای تحویل به قزاق‌ها دریافت داشته است ... لازم به تذکر است که مبلغ مورد نظر با امضای اسمیت از بانک برداشت گردید ... بسرعت معلوم شد که بسیاری از چهره‌های اصلی جنبش، پیشتر دارای تماس‌های دوستانه‌ای با بریتانیا بوده‌اند

سرگرد مسعودخان ... در قزوین دستیار شخصی کلنل اسمیت بوده است. کلنل رضاخان که به ریاست قزاق‌ها رسید در هیئت انگلیس – ایران خدمت کرده و به صورت عملی جاسوس رئیس هیئت بوده و برای چندین ماه با بریتانیا در قزوین همکاری نزدیک داشته. سیدضیاءالدین، مالک روزنامه رسمی رعد است که بریتانیا به آن کمک مالی می‌کند.

چهارده قرن تلاش شیعه برای ماندن و توسعه/ انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، زمستان ۱۳۸۷ /صفحه ۳۸۱ /روح الله حسینیان/شادی روح بلندش صلوات