نکاتی پیرامون شخصیت علمی و اخلاقی: آیت الله العظمی میرزا حبیب الله املشی، معروف به رشتی (قدس سره الشریف)

نکاتی پیرامون شخصیت علمی و اخلاقی: آیت الله العظمی میرزا حبیب الله املشی، معروف به رشتی (قدس سره  الشریف)

از استاد حجت الاسلام والمسلمین متقی املشی

#بخش_سوم

نکته پنجم : مراحل چهارگانه زندگی علمی و تحصیلی محقق املشی (رشتی)

در یک نگاه کلی می‌توان زندگی علمی، تحصیلی و طلبگی این بزرگوار را به چهار مرحله تقسیم نمود که عبارت است :

مرحله اول :  این مرحله، از آغاز فراگیری علوم دینی شروع می‌شود و تا ورود به حوزه علمیه قزوین و  رسیدن به مرتبه استنباط و أخذ درجه اجتهاد از دستان مرحوم علامه، مولی عبد الکریم ایروانی ادامه پیدا می‌کند.

لازم به ذکر است که در قزوین، علم فقه و اصول و علوم عقلی را فرا گرفتند و استاد ایشان در علوم عقلی، مولی یوسف حکمی فلسفی می‌باشد.

 در مرآة الشرق، ص 686 در این باره آمده است :((قرأ المترجم اولاً فی محروسة قزوین، علی المولی عبد الکریم الایروانی و قرأ فی العلوم العقلیّة علی المولی الأجل المولی یوسف الحکمی الفلسفی)).

مرآة الشرق، صدر الاسلام محمد امین الامامی الخوئی، تصحیح و تقدیم :علی صدرائی خوئی؛ با‌شراف سید محمود مرعشی نجفی، مکتبة سماحة آیة الله العظمی المرعشی النجفی الکبری، چاپ اول، 1427 ق /1385 ش. ص 686.

در این مرحله (مرحله اول) ، پدرشان که از ملّاکین ِ بزرگ و از اعیانِ متمکّن و متموّل و  انسانی، صالح بودند، معلّمی را معیّن نمود تا به او، مبادی و مقدمات بیاموزد و وقتی سنّ او به  هیجده سال رسید، به قزوین رفت و در درس علامه، مولی عبد الکریم ایروانی و اساتید دیگر، حاضر شد و در سنّ بیست و پنج سالگی از دستان او (عبد الکریم ایروانی)، اجازه اجتهاد گرفتند.

مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی (قدّس سره) در این باره می‌فرمایند :

((ولد رحمه الله فی سنة 1234 فی أملش و کان أبوه من أعاظم الملاکین و الاعیان المتمکنین و الصلحاء، ثم نشأ تحت رعایته، و عین والده له معلماً لتعلیم المبادی و المقدمات و لمّا بلغ من العمر حدود ثمانیة عشر عاما ً ذهب الی قزوین و حضر علی المولی عبد الکریم الایروانی و غیره،  أجازه استاذه الایروانی و هو ابن خمس و عشرین سنة)).

الاجازة الکبیرة (الطریق و المحجّة لثمرة المحجّة)،ص 407،مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی العامة، إعداد و تنظیم :محمد سمامی، چاپ اول، 14 14 ه. ق.

 مراد از اجازه در فرمایش مذکور(( أجازه استاذه الایروانی))، اجازه اجتهاد می‌باشد نه اجازه روایی؛ چونکه موضوع سخن، فراگیری علم فقه و اصول از محضر مولی عبد الکریم ایروانی است، پس اجازه، ظهور در اجازه اجتهاد دارد نه اجازه روایی.

در کتاب‌ گنجینه دانشمندان آمده است که این بزرگوار از محضر علامه‌ ملا عبد الکریم ایروانی _ قدس سرهما _ تا نیل و رسیدن به مقام اجتهاد، تلمذ نمود.  گنجینه دانشمندان، شیخ محمد شریف رازی، ج 5،ص 175، چاپ اول، 1353 ش.

نتیجه : این بزرگوار _ قدس سره _ در مرحله اول، تا سنّ بیست و پنج سالگی به تعلّم و تحصیل علوم دینی اشتغال داشتند و در حوزه قزوین، موفق به أخذ اجتهاد از شیخ عبد الکریم ایروانی می‌شوند.

لازم به ذکر است که هدف بنده، فقط نوشتن مطالبی مختصر نسبت به شخصیت علمی و اخلاقی این بزرگوار  می‌باشد ‌؛ از اینرو به تفاصیل مطالب و مباحث نمی‌پردازم .

 ادامه دارد......

# مفاخر_گیلان