«شرح و تحلیل خطبه امام حسین(ع) در منا» قسمت پنجم: نخبگان منفعت طلب، عالمان حقیقت گریز

«شرح و تحلیل خطبه امام حسین(ع) در منا» قسمت پنجم: نخبگان منفعت طلب، عالمان حقیقت گریز

در دهه اول ماه محرم الحرام و ایام سوگواری اباعبدالله الحسین(ع) قرار داریم. این ایام بهترین فرصت است تا شیعیان اباعبدالله الحسین(ع) با مکتب و سلوک آن حضرت بهتر و بیشتر آشنا شوند. یکی از متقن‌ترین و بهترین راه برای این شناخت و آگاهی، مطالعه ی بیانات نورانی خود حضرت است. براین ‌اساس شفقنا در مباحثی کوتاه که در ایام عزاداری حسینی (ع) ارائه خواهد شد، با همراهی حجت الاسلام و المسلمین استاد محمد سروش محلاتی یکی از خطبه های مهم امام حسین(ع) را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد.

به گزارش شفقنا، در قسمت پنجم تحلیل و بررسی خطبه منا امام حسین(ع) توسط حجت الاسلام و المسلمین استاد محمد سروش محلاتی آمده است:

اشاره شد که امام(ع) توجه ویژه‌ای به جایگاه نخبگان در جامعه دارند و همین جایگاه‌ اجتماعی ا‌ست که مسئولیت سنگینی را برعهده‌ی نخبگان و فرزانگان جامعه قرار می‌دهد.

فساد حاکمان و نقش نخبگان

می‌توان همه‌ی کسانی‌که در یک جامعه زندگی می‌کنند را به سه گروه تقسیم کرد: گروه اول توده‌های مردم، گروه دوم نخبگان جامعه و گروه سوم حکمرانان و والیان. در گروه سوم زمینه‌ی بروز فساد زیاد است چون از یک‌سو قدرت در آن‌جا تمرکز پیدا کرده است و از طرف دیگر ثروت عمومی جامعه در دست آنهاست و خود جمع شدن قدرت سیاسی با قدرت اقتصادی برای این‌که فساد و ظلم ایجاد کنند، کافی ا‌ست: «کَلَّا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَیَطْغَى أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَى»(سوره علق، آیه۶و۷) وقتی‌که انسان خود را غنی و بی‌نیاز می‌بیند، سر به طغیان برمی‌دارد. در این‌جا برای این‌که جلوی این فساد و طغیان گرفته شود، قهراً توده‌های مردم هستند که با آگاهی و اقدام به‌موقع‌شان می‌توانند جلوی فساد و تباهی در قدرتمندان را بگیرند ولی آگاه کردن و به صحنه آوردن مردم، نیازمند فعالیت گروه دوم یعنی نخبگان جامعه است. آن‌ها باید اطلاعات واقعی از وضع جامعه را در اختیار مردم قرار دهند و به مردم گزارش دهند که در حکومت چه می‌گذرد. آن‌ها باید افشاء کنند که در پس پرده‌ی زهد و ریاکاری حاکمان چه اتفاقی می‌افتد؟ این آگاهی‌بخشی، کار نخبگان در جامعه است و اگر این گروه نخبگان (که گروه میانی هستند) نقش خود را به‌درستی ایفا نکنند، از طبقات بالا، فساد سرازیر می‌شود و همه‌جا را می‌گیرد و در طبقه‌ی پایین و توده‌ی مردم هم هیچ اتفاقی نمی‌افتد و سکوت و سکون همه‌جا حاکم می‌شود و مردم هم می‌پذیرند.این‌جاست که ما با نقش بسیار اساسی و حساس نخبگان جامعه مواجه می‌شویم.

درد آن‌جایی ا‌ست که نخبگان به وظایف خود عمل نکنند و نقش خود را باور نداشته باشند. در خطبه‌ی اباعبدالله الحسین(ع)، توجه به این نقش در طبقه‌ی نخبگان وجود دارد و حضرت خود آن‌ها را مورد خطاب قرار می‌دهند و این مسئولیت را با آن‌ها مطرح می‌کنند تا شاید به وظیفه‌ی خود عمل کنند. گلایه‌ حضرت از خود این گروه است. گلایه‌ی از حاکمان در سرجای خود. امثال معاویه و یزید در وضع و شرایطی قرار گرفته‌اند که جز فساد و فریب از آن‌ها انتظاری نیست و اگر بخواهیم سعی و تلاش خودمان را برای اصلاح آن‌ها به‌کار بگیریم، کمتر به نتیجه خواهیم رسید. توده‌های مردم هم اگرچه از فطرت پاکی برخوردار هستند و آماده‌اند تا برای احقاق حقوق خود حرکت کنند اما نیازمند هدایت و رهبری هستند و پیشگامانی باید در میان آن‌ها وجود داشته باشند که حرکت را آغاز کنند و مردم را به صحنه بیاورند. لذا در این‌جا توقع و انتظار از نخبگان است شفقنا