علت تشبیه امام غائب بخورشید پنهان در ابر چیست؟

علت تشبیه امام غائب بخورشید پنهان در ابر چیست؟

علامه مجلسی رحمه الله در بحار الانوار چنین روایت می کنند:

از جابر بن عبد الله انصارى روایت میکند که: وى از پیغمبر صلى الله علیه و آله پرسید: آیا شیعه از وجود قائم در مدت غیبتش، بهره‏مند مى ‏شود؟ حضرت فرمود:

آرى بخداوندى که مرا به پیغمبرى مبعوث گردانیده. آنها از وجود او منتفع میشوند و از نور ولایتش در طول غیبت؛ استضائه میکنند. چنان که از آفتاب پشت ابر استفاده میبرند. بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏52، ص: 92

ایشان در ذیل روایت چنین بیان می نمایند:

تشبیه وجود اقدس امام زمان علیه السلام بآفتاب پنهان در ابر، اشاره بامورى چند است:

اول- اینکه نور عالم هستى و علم و هدایت به توسط آن حضرت بخلق خدا می رسد؛ زیرا با اخبار مستفیضه ثابت شده که ذوات مقدسه (ائمه اطهار) علت غائى ایجاد مخلوق عالمند؛ و اگر آنها نبودند، نور عالم، به غیر آنها نمی رسید و هم ثابت شده که به برکت و وساطت و توسل به آنها، علوم و معارف حقه براى مردم آشکار می گردد، و گرفتاریها از آنها برطرف مى ‏شود. و اگر آنها نبودند مردم بوسیله اعمال زشت مستحق انواع عذاب الهى بودند چنان که خداوند فرموده است و ما کان الله لیعذبهم و أنت فیهم «1» یعنى: مادام که تو (پیغمبر) در میان آنها هستى، خدا آنها را عذاب نمی کند! ما پس از تجربه زیاد باین نتیجه رسیده ‏ایم که در امور پیچیده و مسائل مشکله و هنگام دورى از ذات حق و بسته شدن درهاى فیض الهى بروى خلق، هر وقت ائمه اطهار علیهم السلام را واسطه قرار داده ‏ایم و متوسل به آنها شده‏ ایم، بمیزانى که در آن وقت ارتباط معنوى با آنها پیدا کرده ‏ایم، آن کارهاى پیچیده و مشکل براى ما حل شده و بمقصود رسیده ‏ایم. چنان که این موضوع براى کسانى که خداوند چشم دل آنها را بنور ایمان روشن کرده است، معلوم و مشهود است. توضیح این مطلب سابقا در کتاب «امامت» گذشت .

دوم- اینکه همان طور که آفتاب پوشیده در ابر با همه انتفاعى که مردم از آن می برند، در هر آن انتظار دارند، ابر برطرف گردد و قرص آن پیدا شود تا بیشتر از آن منتفع گردند، همین طور در ایام غیبت امام زمان نیز شیعیان با اخلاص در همه اوقات انتظار آمدن و ظهور او را دارند، و از این نظر مأیوس نمی گردند.

سوم- اینکه کسانى که وجود آن حضرت را با همه آثار و علائمى که دارد، انکار میکنند، مثل انکارکنندگان وجود خورشید بوقت ناپدید شدن در ابرها، میباشند.

چهارم- اینکه گاهى پنهان گشتن خورشید در میان ابرها، از آشکار بودنش براى بندگان خدا روى مصالحى بهتر است، همچنین غیبت امام زمان علیه السلام براى مردم در طول غیبت، نظر بمصالحى بهتر است و بهمین جهت هم از نظرها غائب گردید.

پنجم- اینکه هر کس بخورشید می نگرد، قادر نیست آن را بیرون از ابرها به بیند بلکه گاهى ممکن است بواسطه ضعف قوه دید، اگر در قرص آفتاب نگاه کند، بینائى خود را که نمیتواند خورشید را احاطه کند هم از دست بدهد. همین طور آفتاب وجود مقدس امام زمان علیه السلام نیز، بسا هست که اگر همه او را به بینند، زیان بخش بحال مردم باشد و موجب کورى دل آنها از دیدن آفتاب حقیقت گردد. در صورتى که در غیبت آن حضرت چشم بصیرتشان قادر است متحمل ایمان باو گردد. چنان که انسان می تواند از لابلاى ابر نگاه بخورشید کند و ضررى هم نبیند!

ششم- اینکه گاهى آفتاب از میان ابرها بیرون مى‏ آید، یکى بآن می نگرد و دیگرى توجه ندارد همین طور ممکن است آن حضرت در ایام غیبت براى عده‏اى آشکار شود ولى دیگران نه بینند.

هفتم- اینکه اصولا ائمه اطهار از لحاظ نفعى که براى عالم وجود دارند، همانند خورشید میباشند، و تنها آنها که کوردلند نمیتوانند از اشعه جمال آنان بهره‏مند گردند چنان که در اخبار آیه شریفه من کان فی هذه أعمى فهو فی الآخرة أعمى و أضل سبیلا  تفسیر باین معنى شده است.

هشتم- اینکه همان طور که شعاع خورشید بمیزان روزنه ‏ها و شبکه‏ هاى خانه ‏ها وارد آن مى‏شود و بقدر ارتفاع موانع خانه ‏ها، در آن می تابد، همچنین مردم نیز باندازه موانع حواس و مشاعرشان که عبارتست از شهوات نفسانى و علائق جسمانى و خود روزنه‏ ها و شبکه ‏هاى دلهاى آنهاست، و هم بقدرى که پرده ‏هاى کثیف هیولانى را از دلهاى خود بکنار میزنند از انوار هدایت و راهنمائى ائمه طاهرین علیهم السلام‏ استفاده می کنند.

 (وقتى پرده‏هاى هواپرستى و موانع را از پیش خود بردارد) مانند کسى مى‏شود که در زیر آسمان قرار گرفته و نور آفتاب بدون مانع از هر سو او را احاطه کرده باشد.

اى خواننده! من با این بیان، هشت در از این بهشت روحانى را بروى تو گشودم، خداوند با تفضل خود هشت در دیگر هم بروى من گشوده است؛ ولى اگر ذکر کنم سخن بدرازا میکشد، امیدوارم خداوند متعال در راه شناسائى و معرفت ائمه اطهار هزار در بروى ما و شما بگشاید که از هر درى هزار در دیگر گشوده گردد.

علی مع الحق