روز شمار دیماه خونین مشهد
روز شمار دیماه خونین مشهد
غلامرضا جلالی- استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
در سال 1357 مردم مشهد با ابعاد انقلاب اسلامی بیشتر آشنا شدند آن ها با خواندن اعلامیه ها،به ویژه اعلامیه های دست نوشتی که در بیوت علما و مساجد نصب می شد،در جریان راه پیمای ها و حوادث شهر و کشور و حتی مسایل جهانی قرار می گرفتند و از آرا و نظریات گروه های اجتماعی و رهبری انقلاب با خبر می شدند و کم کم اطلاعات نظامی، چریکی و نحوه تهیه مخلوط های انفجاری و ساختن کوکتل مولوتف و نارنجک دستی و دفاع شخصی و آشنایی با بکار گیری اسلحه های مختلف در دسترس مردم قرار می گرفت. بسیاری از اعلامی ها و جزوه های خبر رسانی با بهره گیری از امکانات دولتی و در محیط های اداری تکثیر می شد و شعا ها با تحول نیاز های جامعه دگرگون شده و تفکرا ت نوین و باورها و خواسته های مردم را در خود منعکس می کرد.پلاکاردها مضامین ملی دینی و انقلابی را به نمایش می گذاشت و از هنرها به ویژه هنرهای گرافیک و کاریکاتور برای تبلیغ علیه رژیم استفاده می شد.
در نقطه مقابل ، قوای امنیتی دست اندرکار کنترل هرچه بیشتر اوضاع بودند. در تامین امنیت شهر مشهد که از سوی سرهنگ افشار گرجی برنامه ریزی شده بود،نقاط شهر به قسمت حساس، مهم و خیلی مهم تقسیم شده بود.کانون های حرکت در مشهد بر اساس گزارش مامورین ویژه شهربانی نقاط زیر بودند:مدرسه نواب،منزل آیت الله سید عبدالله شیرازی،مسجد حاج ملا هاشم،منزل آیت الله قمی،مدرسه کاظمیه واقع در کوچه زری و مسجد درخت توت در خیابان نادری، مدرسه آیت ا... خویی در کوچه مستشاری، مدرسه امیر المؤمنین(ع)،مسجد مقبره جنب باغ نادری،مسجد جعفری ها،در چهارراه نادری و مدرسه حسینیه در بازارچه سراب،مسجد امام حسین(ع) در سه راه دارایی،مسجد بناها در خیابان خسروی، مدرسه مسی بن جعفر(ع) در کوچه پنجم خیابان خسروی نو،مسجد حاج فرهاد در کوچه تلفن خانه،مسجد ترک ها جنب بیمارستان سابق آمریکایی ها،مدرسه جوادیه،مسجد الرضا و کلانتری سابق،مسجد سنگی،مسجد صاحبکار،مسجد محراب خان در خیابان طبرسی،مدرسه عباس قلی خان، مدرسه محمدیه و مدرسه صاحب الزمان در کوچه حسن قلی و مسجد فیل در خیابان سفلی،تکیه نخود بریزی عا در میدان دقیقی،مدرسه رضوان در عیدگاه، مدرسه عسکریه در کوچه محمدیه در عیدگاه و مدرسه میرزا جعفر جنب حرم،حسینیه دانشکده ادبیات،دانشکده علوم خیابان اسرار،دانشکده دامپزشکی،سینماها،مدرسه و حسینیه انتهای بازار سرشور، مسجد امام جعفر صادق(ع) مدرسه جعفریه،کوچه میر علم خان، مدرسه موسوی،مدرسه بعثت،تکیه طبسی ها،خواجه ربیع، مدرسه باقریه،مدرسه نقویه در کوچه کربلایی،مسجد صاحب الزمان،مسجد حوض لقمان در خیابان عشرت آباد و منزل عباس واعظ طبسی بودند.
یکی از سرنوشت سازترین ماه های سال1357 برای مردم مبارز مشهدی دی ماه است. نویسنده با توجه به اهمیت وقایع این ماه در تاریخ سیاسی معاصر مشهد تقویم بخشی از حوادث آن را همراه با یادی از بعضی شهدای شناخته شده این ایام را در این نوشتار به خوانندگان تقدیم می کند:
ﺧﺒﺮﻓﻮﺭﯼ !!!!!!!!!!!!!!
ﺧﺒﺮﻓﻮﺭﯼ !!!!!!!!!!!!!!
ﺑﻌﻠﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﺮﺩ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﺸﮑﻼﺕ ، ﮔﺮﺍﻧﯽ
ﻣﺴﮑﻦ، ﻣﺎﺷﻴﻦ، ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻭ
ﻣﺨﺎﺭﺝ ﺑﺎﻻﯼ ﻣﺎﺩﺭ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ،
ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺎ ﺷﯿﺐ ﻣﻼﯾﻢ
ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺯﯾﺮ ﭘﺎﯼ
ﭘﺪﺭﺍﻥ ﻣﯿﺒﺎﺷد
صیادی ازلولمان
یاد آن بگذشتگان ما بخیر
یاد آن شب ها و یلداها بخیر
برف بازی ها و سرماها بخیر
کرسی و مادربزرگ و قصه ها
آن تخیل ها و رویاها بخیر
دست های بی حس و سرمازده
کرسی و مطبوع گرماها بخیر
آن تنقل ها، لواشک های ترش
نان شیرین و کدو حلوا بخیر
مردم دریا دل آن روزگار
پاک بازی ها و سوداها بخیر
جایشان خالی ست اکنون پیش ما
یاد آن بگذشتگان ما بخیر
صیادی ازلولمان
شادی روح عزیزان سفرکرده
فاتحه
یلدا در گیلان
یلدا در گیلانهندوانه را حتماً فراهم می‌کنند و معتقدند که هر کس در شب چله هندوانه بخورد در تابستان احساس تشنگی نمی‌کند و در زمستان سرما را حس نخواهد کرد. «آوکونوس» (آو= آب و کونوس = ازگیل) یکی دیگر از خوردنی‌هایی است که در این منطقه در شب یلدا رواج دارد و به روش خاصی تهیه می‌شود. در فصل پاییز، ازگیل خام را در خمره می‌ریزند، خمره را پر از آب می‌کنند و کمی نمک هم به آن می‌افزایند و در خم را می‌بندند و در گوشه‌ای خارج از هوای گرم اتاق می‌گذارند.
ازگیل سفت و خام، پس از مدتی پخته و آبدار و خوشمزه می‌شود. آوکونوس در اغلب خانه‌های گیلان تا بهار آینده یافت می‌شود و هر وقت هوس کنند ازگیل تر و تازه و پخته و رسیده و خوشمزه را از خم بیرون می‌آورند و آن را با گلپر و نمک در سینه‌کش آفتاب می‌خورند. در گیلان در خانواده‌هایی که در همان سال پسرشان را داماد یا نامزد کرده‌اند رسم است که طبقی برای خانواده نوعروس می‌فرستند. در این طبق میوه‌ها و خوراکی‌ها و تنقلات ویژه شب چله به زیبایی در اطراف آراسته می‌شود و در وسط طبق هم یک ماهی بزرگ (معمولاً ماهی سفید) تازه و خام همراه با تزیین سبزیجات قرار می‌گیرد که معتقدند باعث خیر و برکت و فراوانی روزی زوج جدید و همچنین سلامت و باروری نوعروس می‌گردند.
ارسالی از صیادی لولمان
